२२ चैत, मेचीनगर : झापा मेचीनगर—८ का ४८ वर्षीय पर्शुराम गिरीकोे दिनचर्या फेरिएको छ । गिरीले चार वर्षदेखि झापा मेचीनगर—८ मा व्यावसायिक केरा खेती गर्दै आएका छन् । १७ वर्षसम्मको वैदेशिक रोजगारीको जीवनपछि र त्यसपछि पनि वैदेशिक आकर्षक अवसर आए पनि यसलाई त्याग्दै उनी २०७८ सालदेखि व्यावसायिक रूपमा केरा खेतीमा लाग्दै आएका छन् ।
उत्पादन बढी, छिटो आम्दानी र लागत कम हुने भएकोले पछिल्लो समय गिरीको केरा खेतीतर्फ आकर्षण बढेको उनले प्रतिक्रिया दिए । उनले अहिले १५ कठ्ठा जग्गामा व्यवसायिकरुपमा विदेशी ‘जि —नाइन’ जातका केरा खेती गरेका छन् । व्यवसायिकरुपमा केरा खेती गर्नकै लागि अहिले ५ विगाह जमीनको खोजीमा आफू रहेको गिरीले बताए ।
१५ कठ्ठामा लगाएको केरा खेतीबाट एक सिजनमा सवै खर्च कटाएर २ लाख रुपैयाँ आम्दानी हुने उनको भनाइ छ । ‘१५ कठ्ठा जग्गामा लगाएको धान उत्पादनले १० हजार रुपैयाँ हात पर्दथ्यो, त्यती नै जग्गामा उत्पादन गरेको केराले ३ लाख रुपैयाँ हात पर्छ, १ लाख सवै खर्च कटाउँदा २ लाख चोखो आम्दानी हुन्छ । ’ गिरीले थपे । उनको बारीमा उत्पादन हुने केराले जिल्लाको मुख्यः बजारसहित स्थानीय बजारसम्ममा खरिद बिक्री हुने गरेको गिरी बताउँछन् । ५ सयदेखि ७ सयसम्म प्रतिघरी केरा उनको बारीबाटै खदि विक्री हुने गरेको छ ।
अहिले उनले बारीमा ६०० बोट केरा लगाएका छन् । केरा खेतीमा व्यवसायिक ज्ञान र दक्ष प्राविधिक नहुँदा समस्या व्यहोर्नुपर्ने उनको भनाइ छ । उनले केरा खेतीमा प्रोत्साहन गर्न राज्यबाट दिइने अनुदान, बजारीकरण सहज र कृषि विमा समेत हुने कारणले पनि यसतर्फ आफू जस्ता थुप्रै किसानको आकर्षण बढेको सुनाए । समयमा बीउ, मल नपाउनु, सिँचाइको अभाव, कामदार नपाउनु जस्ता समस्याले केरा खेती गर्ने किसानले दुःख पाउने गरेको उनको अनुभव रहेको छ । पर्याप्त सिँचाइ नभएकाले थोपा सिँचाइबाट खेती गरेको किसानहरुको भनाइ छ । कुनै वर्ष हावाहुरी तथा गभारा लाग्ने कारण केरा उत्पादनमा केही क्षति भोग्न परे पनि पछिल्लो समय केरा खेतीले व्यापकता पाएको छ भने यसबाट हुने आम्दानीले आफूसहित थुप्रै कृषकलाई झन् उत्साहित बनाएको गिरीको भनाइ छ ।
कृषि ज्ञान केन्द्र झापाका अनुसार जिल्लामा एक हजार ८९० हेक्टरभन्दा बढी जमिनमा व्यवसायिक उन्नत जातको केरा खेती भइरहेको छ । जिल्लाको भद्रपुर नगरपालिका, झापा र गौरीगञ्ज, बाह्रदशी, कचनकवल गाउँपालिकालगायतका क्षेत्रमा केराको व्यवसायिक खेती भइरहेको केन्द्रले जनाएको छ । यहाँका किसानहरुले सुरुमा चिनीचम्पा, मालबोक, इजरायली प्रजातिको केराको खेती गर्दै आएका थिए । तर पछिल्लो समय खाँदा मिठो हुने, ठूला कोशा भएको र उत्पादन समेत बढी हुने हुँदा किसानले जी–नाइन जातका केरा लगाउन थालेको सरकारी अधिकारीहरुको भनाइ छ । पछिल्लो समय युवा जनशक्तिले देशमा अवसर नदेखेर विदेशिने क्रम बढ्दो छ ।
केही युवा स्वदेशमै स्वरोजगारसँगै आम्दानीको क्षेत्र पहिचान गर्न लागि परेका छन् । यसरी स्वदेशमै पसिना बगाउन चाहने युवालाई राज्यले उचित सहयोग गर्ने हो भने रोजगारीको समस्या नपर्ने समाजशास्त्री किशोरकृष्ण झाको भनाइ छ ।
