नुवाकोट — समयावधि थपेर निर्माण भइरहेको सोलार प्यानल आयोजनाबाट साढे २२ मेगावाट बिजुली राष्ट्रिय प्रसारण लाइनमा थपिएको छ । नेपाल विद्युत् प्राधिकरणले नुवाकोटमा निर्माण गरिरहेको सोलार प्यानल आयोजनाबाट उत्पादित बिजुली हालै ग्रिडमा थपिएको हो ।
नुवाकोट विदुर नगरपालिका–१२ स्थित कफी एरिया २ मा राखिएको सोलार प्यानल । अहिले २२ मेगावाट क्षमताको सोलार प्यानलबाट बिजुली उत्पादन भइरहेको छ । तस्बिर : कृष्ण/कान्तिपुर
आयोजनाबाट उत्पादित बिजुली देवीघाट विद्युत् गृहको सबस्टेसनमा जोडेर राष्ट्रिय प्रसारण लाइनमा प्रवाह गरिएको छ ।
२५ मेगावाट क्षमताको आयोजनामा साढे दुई मेगावाटको काम जारी छ । त्यसमध्ये साढे २२ मेगावाट ग्रिडमा जोडिएको सोलार आयोजनाका प्रमुख विकास रघुवंशीले जनाए । सन् २०१७ बाट सुरु भएको आयोजना कोभिडअघि र पछि पनि पटकपटक म्याद थपिएर निर्माण पूरा हुने अवस्थामा पुगेको रघुवंशीले बताए । आयोजनाका ७ वटा साइट छन् । ६ वटा साइटबाट बिजुली सञ्चालन भएको आयोजनाले जनाएको छ । फोरवे, स्टाफ क्वाटर, केराघारी, रातोमाटे, कफी एरिया १, कफी एरिया २ र मान्द्रेढुंगामा रहेको हेलिप्याड क्षेत्रबाट दिउँसोमा बिजुली उत्पादन भइरहेको छ ।
‘कफी एरिया २ मा साढे २ मेगावाट चालु हुन बाँकी छ,’ सोलार आयोजना प्रमुख रघुवंशीले भने, ‘दिनमा उत्पादन हुने बिजुली देवीघाट ग्रिडमा जोडिएको छ ।’ चीनको राइसेन इनर्जी कम्पनीले ठेक्का लिएर सोलार पावर राखिरहेको छ । दिउँसो घाम लागेका बेला दैनिक सरदर ५ घण्टा बिजुली उत्पादन दिने आयोजनाले जनाएको छ । २५ मेगावाट सोलारका लागि ५ सय रोपनी जग्गा ओगटिएको छ । यो नेपालकै सबैभन्दा ठूलो सोलार प्यानल आयोजना हो । उक्त सोलार प्यानल सञ्चालनमा आएपछि राष्ट्रिय प्रणालीमा ऊर्जा अभावलाई कम गर्न सहयोग पुग्ने देखिएको छ ।
सोलार प्यानल सञ्चालनमा आएपछि पानी जम्मा गरेर पिक आवरमा जलाशययुक्त कुलेखानी र कालीगण्डकी ए, मध्यमर्स्याङ्दी, मर्स्याङ्दी, चिलिमे जस्ता अर्धजलाशययुक्त आयोजनाको जलाशयमा दिउँसो पानी सञ्चित गरी बिजुली उत्पादन गरिँदै आएको आयोजनाको भनाइ छ । बेलुका र बिहान बढी बिजुली माग हुने समयमा ती विद्युत् केन्द्र सञ्चालन गर्न मद्दत पुग्ने देखिएको छ । यसले बिजुली माग र आपूर्तिको व्यवस्थापनलाई थप सहज बनाउनेछ । विश्व बैंकको ग्रिड सोलार तथा ऊर्जा दक्षता परियोजनाअन्तर्गत यो सोलार प्यानल स्थापना गरिएको हो । नेपाल सरकार र विश्व बैंकको सहुलियतपूर्ण ऋण लगानीमा आयोजना निर्माण भइरहेको हो । यो आयोजनाको लागत ३ अर्ब ८० करोड रुपैयाँ छ ।
नुवाकोटमा ६० मेगावाटको माथिल्लो त्रिशूली ३ ए, २१ मेगावाटको त्रिशूली, १४ मेगावाटको देवीघाट र ५ मेगावाटको सातबिसेस्थित आदिशक्ति र अर्को ५ मेगावाटको तादीखोला जलविद्युत् उत्पादन केन्द्र सञ्चालनमा छन् । ३७ मेगावाटको माथिल्लो त्रिशूली ३ बी निर्माण भइरहेको छ ।
सोलार प्यानल आयोजना निर्माण प्यानल राख्नुअघि स्थानीयले सडक कालोपत्र गरिदिनुपर्ने मुख्य माग राखेका थिए । तर आफूहरूको माग समयमै सम्बोधन नभएको भन्दै उनीहरूले आपत्ति जनाएका छन् । पहिला ६ करोड रुपैयाँमा आर्मी ब्यारेकदेखि ज्यामिरे मोडसम्म करिब ४ किमि सडक कालोपत्र गर्ने भनिएको थियो । तर अहिले रकम घटाएर डेढ किमि मात्र सडक कालोपत्र गर्ने आयोजनाले जनाएको छ । ‘स्थानीयको समस्या समाधान भइसकेको छ,’ आयोजना प्रमुख रघुवंशीले भने, ‘बजेट विनियोजन गरी सोलार फार्म र सर्वसाधारणका लागि छुट्टाछुट्टै बाटोको टेन्डर हुन लागेको छ ।’ आयोजनाले ३ करोडमा लागतमा देवीघाट आर्मी ब्यारेकबाट कफी एरिया २ जाने डेढ किमि सडक कालोपत्र गर्ने भएको छ ।
